Ten rok jest dla ósmoklasistów wyjątkowo trudny. Nauka zdalna z pewnością nie dała ani nauczycielom, ani uczniom wszystkich możliwości, które stwarzają zajęcia w szkole. Dodajmy do tego okres beż żadnych lekcji z poprzedniego roku szkolnego i można stwierdzić, że wiele ósmych klas jest do tyłu z materiałem.

Na szczęście z pomocą przyszło Rozporządzenie, które obniża wymagania na egzaminach zewnętrznych w roku 2021, a także Aneks do Informatora o Egzaminie ósmoklasisty¹, w którym znajdziemy między innymi obniżony oczekiwany poziom biegłości językowej na A2 oraz zredukowaną listę słownictwa i struktur gramatycznych.

Co zatem powinno zadziać się w klasie podczas zajęć języka angielskiego? Jak wyjść naprzeciw nowym wymaganiom oraz uczniom, przemęczonym i zdemotywowanym zdalną nauką? Przede wszystkim warto trochę odpuścić uczniom (i sobie) oraz zejść nieco z oczekiwań, do czego Rozporządzenie wydaje się dawać nam zielone światło. Może należałoby zrezygnować z niektórych treści, aby pomóc uczniom łagodnie przebrnąć przez ostatnie miesiące przed egzaminem ósmoklasisty? Wydaje się, że w tym szczególnym roku warto skorzystać z pewnego wskaźnika, który w świecie biznesu służy do oceny efektywności lokaty kapitału, znanego jako „zwrot z inwestycji” (ang. return on investment). Wskaźnik ten pomaga obliczyć, w co warto inwestować kapitał i na czym skupić działania biznesowe. Jak przenieść to na realia szkolne? Możemy się zastanowić, w co warto inwestować czas i energię, przygotowując uczniów do egzaminu w 2021 roku; jaki materiał podręcznikowy i które zadania wykazują wysoki wskaźnik zwrotu z inwestycji, czyli są najbardziej potrzebne naszym uczniom do rozwiązania testu egzaminacyjnego z uproszczonej wersji arkusza. Oznacza to, że planując zadania w najbliższych miesiącach, powinniśmy: ustalić priorytety leksykalne, wybierać najważniejsze struktury, utrwalać podstawy, wybierać zadania odpowiednie dla klasy, testować z głową.

1. Ustalenie priorytetów leksykalnych

Tutaj z pewnością przyjdzie nam z pomocą zredukowana lista środków językowych obowiązujących na egzaminie 2021, opublikowanych w Aneksie. Od razu widać, że możemy zrezygnować z takich pól semantycznych, jak „życie społecznie” (czyli cały podpunkt 14), „okresy życia” czy „środki płatnicze”. Ale to nie wszystko! Odnosząc się do naszego edukacyjnego „zwrotu z inwestycji”, można przeanalizować, z których jeszcze grup słówek można zrezygnować w tym roku. Na przykład w dziale Żywienie o wiele ważniejsze są nazwy podstawowych produktów spożywczych (na przykład bread, cucumber czy coffee) niż nazwy przyborów kuchennych (takie jak chopping board czy tin opener).

2. Wybranie najważniejszych struktur

Do listy struktur gramatycznych również najlepiej podejść wybiórczo. Oczywiście Centralna Komisja Egzaminacyjna pokazała, których struktur nie będzie na egzaminie ósmoklasisty w 2021 roku (tj. zaimki wzajemne, np. each other, czas Past Perfect, strona bierna Present Perfect, mowa zależna, pytania pośrednie, np. He wants to know if I like him, Can you tell me where he is staying? , zdania warunkowe typ II, np. If I had a lot of money, I would buy a big house, spójnik unless), ale tak jak w przypadku leksyki nasza selekcja na tym się nie kończy.

Zawarte w arkuszu egzaminacyjnym zadania, w których zdający musi aktywnie wykazać się znajomością struktur gramatycznych, to zadania na środki językowe oraz wypowiedź pisemna. Co do tych pierwszych – w żadnej z dotychczasowych edycji egzaminu wiązki testowe nie opierały się na najbardziej zaawansowanych ze struktur podanych w Informatorze. Wprost przeciwnie, mieliśmy tam do czynienia z czasem Present Simple, Past Simple czy there is/there are. Również do stworzenia wypowiedzi pisemnej uczeń nie potrzebuje żadnych zaawansowanych gramatycznie zdań – wystarczy, że będzie posługiwał się trzema podstawowymi czasami i najbardziej bazowymi strukturami (be, have got, can, it is, itp. ). Co to oznacza? Możemy śmiało zrezygnować z większej liczby struktur, niż pokazuje Aneks.

3. Utrwalenie podstaw

W przygotowaniu uczniów do egzaminu ósmoklasisty lepiej postawić na jakość niż na ilość. Wydaje się, że lepiej poświęcić więcej czasu na utrwalanie kilku wybranych, najbardziej kluczowych z punktu widzenia egzaminu struktur i pól semantycznych oraz stworzyć warunki do ich wielokrotnego przetwarzania, nawet kosztem tego, że na niektóre zagadnienia gramatyczne czy słówka w ogóle nie będziemy mieć czasu. Można spróbować stworzyć własną listę „must-teach”, obejmującą zakres podstawowych środków leksykalno-gramatycznych, absolutnie niezbędnych na egzaminie, odpowiednią dla danej klasy, i to właśnie nią kierować się przy doborze materiału podręcznikowego.

4. Wybór zadań odpowiednich dla klasy

W selekcji zadań z podręcznika nie bez znaczenia pozostaje poziom biegłości (a także ambicje) danej klasy. W przygotowaniu do egzaminu ósmoklasisty 2021 warto zainwestować czas i energię w rozwiązywanie tych zadań, które dają realną szansę na zdobycie punktów przez naszych uczniów. Można to pokazać na zadaniach rozwijających znajomość funkcji językowych. Jeżeli na stronie w podręczniku znajdują się dwa zadania – otwarte i zamknięte, to pracując ze słabszą klasą, lepiej skupić się na tym zamkniętym, ponieważ to zadanie może rzeczywiście przynieść uczniom punkty.

5. Rozsądne ocenianie

Nawet jeżeli uznamy, że warto uczyć wszystkiego i nie rezygnować ani z grup słówek, ani ze struktur gramatycznych, pamiętajmy o tym, że nie wszystko musimy testować. Nie opierajmy testów na najtrudniejszych słowach czy zwrotach, twórzmy takie narzędzia testowe, które pozwolą uczniom zdobywać dobre oceny. Niech ostatnie miesiące przed egzaminem ósmoklasisty będą dla uczniów budujące i motywujące.

Podziel się swoją opinią na grupie dla nauczycieli