Podsumowanie Próbnego Egzaminu Maturalnego 2024 ¹
poziom rozszerzony

Zobacz również podsumowanie poziomu podstawowego »

Pobierz podsumowanie w pliku PDF

Próbny egzamin maturalny został przeprowadzony w dniach 8.11.2023 – 31.01.2024. Arkusz maturalny został przygotowany na podstawie wymagań opublikowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną: w Informatorze o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2022/2023² i Aneksie do Informatora obowiązującym w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024³.

Otrzymaliśmy wyniki 1299 uczniów, którzy podeszli do próbnego egzaminu na poziomie rozszerzonym. Poniższy raport ma na celu podsumowanie tych wyników, określenie poziomu trudności poszczególnych zadań, a także wyciągnięcie wniosków co do problemów, które napotkali zdający, rozwiązując poszczególne zadania.

Struktura egzaminu

W skład arkusza próbnego egzaminu maturalnego z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym weszło 10 zadań: 3 na rozumienie ze słuchu, 3 na rozumienie tekstów pisanych, 3 na znajomość́ środków językowych oraz wypowiedź pisemna. Połowa z tych zadań miała charakter otwarty – oprócz tworzenia wypowiedzi pisemnej w arkuszu znalazło się po jednym zadaniu otwartym na rozumienie ze słuchu i czytanie ze zrozumieniem oraz dwa zadania otwarte testujące znajomość środków językowych.

Wyniki ogółem

Średni wynik z egzaminu próbnego w skali kraju wyniósł 57,41%. Poniższa tabela prezentuje rezultaty Próbnego Egzaminu Maturalnego na poziomie rozszerzonym z podziałem na poszczególne województwa. Najwyższe wyniki uzyskali uczniowie z województwa podlaskiego (74,02%), a najniższe wyniki odnotowano w województwie kujawsko-pomorskim (44,65%). Należy zaznaczyć, że nie otrzymaliśmy żadnych wyników z województwa świętokrzyskiego. Wyniki z egzaminu próbnego w 2024 roku są ogólnie niższe od wyników z matury próbnej wydawnictwa Macmillan z 2022/23 roku oraz od wyników zaprezentowanych w Sprawozdaniu CKE z egzaminu maturalnego z języka angielskiego za rok 2023.

Tabela 1: Zestawienie wyników egzaminu z podziałem na poszczególne województwa

Zestawiając wyniki za poszczególne części arkusza (wykres 1.2), nie sposób nie zauważyć, że zdający najgorzej poradzili sobie z częścią sprawdzającą znajomość środków językowych (50,82%). Warto zaznaczyć, że aż dwa z trzech zadań w tej części miały charakter otwarty, co z pewnością przyczyniło się do dosyć niskich wyników. Stosunkowo więcej poprawnych odpowiedzi zostało udzielonych w częściach arkusza sprawdzających umiejętności receptywne – kolejno 62,25% za rozumienie ze słuchu oraz 59,92% za rozumienie tekstów pisanych.

Wykres 1: Średnie wyniki z poszczególnych części arkusza na poziomie rozszerzonym

Do przeglądu ogólnych wyników egzaminu warto dodać także porównanie średnich wartości dla zadań otwartych i zamkniętych. Ogólny wynik uzyskany przez zdających ze wszystkich zadań zamkniętych to 68,9%, a z zadań otwartych* zaledwie 44,53%. Obok tak rozbieżnych danych trudno przejść obojętnie. O ile na każdym poziomie biegłości językowej wiedza receptywna jest większa od produktywnej, o tyle tak duża różnica wyraźnie pokazuje braki uczniów w zakresie produkcji językowej.

*Na potrzeby raportu zadanie 6, które zawierało pytania zamknięte oraz otwarte, zostało uznane za zadanie otwarte.

Analiza wyników dla poszczególnych obszarów umiejętności

Rozumienie ze słuchu

Część arkusza egzaminu próbnego sprawdzająca sprawność rozumienia ze słuchu okazała się dla zdających najłatwiejsza – średni wynik z zadań 1–3 jest najwyższy i wynosi 62,25%.

Wykres 2: Średnie wyniki zadań w części Rozumienie ze słuchu

Z trzech zadań w tym obszarze najwyższe wyniki uzyskano za zadanie 2. polegające na dobieraniu zdań do wypowiedzi (73,83% poprawnych odpowiedzi). Nieco trudniejsze okazało się zadanie 1., czyli test wyboru (średnia punktów to 68,87%). Być może przyczyną niższych wyników były testowane w tym zadaniu umiejętności, które są większym wyzwaniem kognitywnym, tj. odróżnianie faktów od opinii czy też wyciąganie wniosków wynikających z informacji zawartych w wypowiedzi, co wymaga rozpoznawania informacji wyrażonych pośrednio.

Najwięcej trudności przysporzyło zdającym zadanie otwarte wymagające zmiany formy przekazu ustnego, w którym zdający uzupełniali notatkę na podstawie informacji usłyszanych w rozmowie. Tutaj uczniowie zdobyli zaledwie 37,86% możliwych do osiągnięcia punktów i był to drugi najniższy wynik ze wszystkich zadań.

Podejmując próbę określenia źródła problemów w tym zadaniu, można spekulować, że uczniowie mogli tracić punkty za niepoprawną formę wpisanych czasowników (brak końcówki -ing w lukach 3.1. i 3.2.) czy wpisanie tylko jednego wyrazu w lukach 3.1. lub 3.3. Ponadto wyzwaniem jest tutaj sam typ operacji poznawczo-językowej – niewątpliwie zadania, w których uczeń musi zmienić jeden typ tekstu na inny, są dla uczniów wyzwaniem. Dodatkową trudność stanowi tu ulotność tekstu źródłowego – w przetwarzaniu wypowiedzi ustnych nie ma możliwości powrotu do informacji w niej zawartych. Dlatego tak ważne jest, aby dobrze przygotować się do takiego zadania, bardzo uważnie czytając zdania czy tekst do uzupełnienia. Przewidywanie brakujących informacji pod względem zarówno koncepcyjnym, jak i językowym z pewnością pomoże uczniom uzyskać lepsze wyniki. W trakcie przygotowań do matury powinniśmy zatem zachęcać uczniów do dokładnego czytania zadania oraz spekulowania na temat tego, jakich informacji czy wyrazów brakuje – czy są to, na przykład, nazwy czynności czy liczebniki – lub w jakiej formie należy wpisać brakujący czasownik. Warto też stale przypominać uczniom o konieczności sprawdzania odpowiedzi. Nie chodzi tu jednak jedynie o sprawdzenie poprawności zapisu, ale sczytanie całych zdań czy tekstów, tak aby upewnić się, czy wpisane frazy poprawnie łączą się w logiczną i językową całość.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to:

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom rozszerzony. Strona nr 52.

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom rozszerzony. Strona nr 94.

 

Rozumienie tekstów pisanych

Średni wynik za rozumienie tekstów pisanych na maturze próbnej to 59,92%, a wyniki za poszczególne zadania przedstawia wykres poniżej.

Wykres 3: Średnie wyniki za zadania z części Czytanie ze zrozumieniem

Najwięcej poprawnych odpowiedzi zdający udzielili na pytania w zadaniu polegającym na dobieraniu pytań do tekstów (zadanie 4. – 72,35% poprawnych odpowiedzi). Na drugim miejscu pod względem ilości poprawnych odpowiedzi uplasowało się zadanie 5., w którym uczniowie uzupełniali luki brakującymi zdaniami (64,02%). Najgorzej, jak zwykle, wypadło zadanie zawierające pytania otwarte – poziom wykonania zadania to zaledwie 49,60%. Niskie wyniki można zapewne przypisać otwartemu charakterowi punktów 6.5.–6.8. oraz poziomowi trudności testowanej umiejętności w punkcie 6.4., jaką jest wyciąganie wniosków. Przyczyną niskich wyników mógł być także dość trudny rejestr tekstu numer 2 (był to tekst o tematyce historycznej).

Przygotowując uczniów do wykonywania zadań otwartych sprawdzających rozumienie tekstów pisanych, należy wyjść poza samo rozwiązywanie zadań, tak aby rozwijać mikroumiejętności leżące u podstaw poleceń z arkusza. Warto wciągać uczniów w pogłębioną analizę tekstu. Jednym z ćwiczeń może być tutaj przedstawianie treści tekstu z podręcznika w innej formie, na przykład tabeli czy notatki. Przed uzupełnieniem luk w zdaniach należy także dokładnie przestudiować same zdania, tak aby określić, jakich informacji w nich brakuje. Zachęcajmy uczniów do podkreślania fragmentów tekstu, w których kryje się odpowiedź. Pewnym jest, że wyników w tym zadaniu nie zdołamy poprawić, budując u uczniów obycie testowe poprzez „przerabianie” większej ilości zadań egzaminacyjnych – niezbędne jest pokazanie uczniom, jak aktywnie czytać i analizować teksty – nie tylko egzaminacyjne.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to:

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom rozszerzony. Strona nr 66.

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom rozszerzony. Strona nr 82.

 

Znajomość środków językowych

Na próbnym egzaminie maturalnym wyniki osiągnięte w części sprawdzającej znajomość środków językowych znacznie odbiegały od średnich wyników uzyskanych za zadania na rozumienie ze słuchu i rozumienie tekstów pisanych. Średni wynik za tę część arkusza wyniósł 50,82%. Wyniki te są także sporo niższe od tych, które uzyskali zdający na maturze próbnej wydawnictwa Macmillan w zeszłym roku, co pokazuje, że struktury leksykalno-gramatyczne muszą nadal stanowić ważny element pracy w klasie. Tak niskie wyniki w tej części egzaminu z pewnością mają związek z faktem, że aż dwa z trzech zadań miały charakter otwarty. Potwierdzają to zresztą wyniki za poszczególne zadania: zadanie 7. (test wyboru) - 65,41% poprawnych odpowiedzi, zadanie 8. (sety leksykalne) – 45,59%, a w zadaniu 9. (gramatykalizacja) uczniowie zdobyli średnio 34,16%.

Wykres 4: Średnie wyniki zadań w części Znajomość środków językowych

Interesującym wydaje się fakt, że to wcale nie nowy typ zadania egzaminacyjnego przysporzył uczniom najwięcej problemów, ale ćwiczenie na gramatykalizację, które jest im bardzo dobrze znane, jeszcze zresztą z czasów egzaminu ósmoklasisty. Wyjątkowo niskie wyniki można tłumaczyć następującymi aspektami:

• po pierwsze, zdania wymagały połączenia wiedzy z zakresu dwóch różnych zagadnień gramatycznych (punkt 9.2. użycie czasownika z końcówką -ing po wyrazie enjoy oraz strony biernej; punkt 9.4. użycie formy przeszłej po It’s high time oraz bezokolicznika po czasowniku decide),
• po drugie, koniecznie było uważne wczytanie się w treść zdań (w punkcie 9.1 to wyrażenia silver medal nakierowywało ucznia na odpowiednią formę czasownika modalnego),
• po trzecie, opierały się na typowych błędach uczniowskich (w punkcie 9.3 bardzo łatwe do przeoczenia pytanie zależne).

Aby wyeliminować podobne błędy w przyszłości, można wprowadzać na lekcji ćwiczenia konsolidacyjne w typie zadań maturalnych. Czasami wydaje nam się, że uczniowie opanowali już w zadowalającym stopniu jakąś strukturę i nieźle dają sobie radę z zadaniami sprawdzającymi jej użycie w odizolowaniu od innych zagadnień. Kiedy jednak tę samą strukturę połączymy z inną, uczniowie zaczynają popełniać błędy. Zupełnie jak na próbnym egzaminie – zdający niemal na pewno wiedzieli o tym, że po czasowniku enjoy używamy formy gerundialnej, ale nie umieli połączyć tej wiedzy z użyciem strony biernej.

Inną strategią, która może pomóc uczniom zmierzyć się z takim typem zadania, jest tłumaczenie całego zdania na język polski. To pozwala uczniom podejść do każdego ze zdań holistycznie, zacząć od ich znaczenia, co często „naprowadza” zdających na brakujące wyrażenie.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to:

Pamiętaj też o wyjątkowych materiałach do Repetytorium na poziomie podstawowym i rozszerzonym, Repetytorium do matury rozszerzonej,, Impulse i New Password, które stworzyły ekspertki, aby wesprzeć przygotowanie do tej części egzaminu maturalnego! Materiały są dostępne w Teacher’s Resource Centre oraz serwisie Staffroom.

• Use of English Practice Book for Matura autorstwa dr Moniki Cichmińskiej zawiera ponad 80 zadań na środki językowe na poziomie podstawowym i rozszerzonym, z czego 70 to zadania otwarte.
• Seria New Matura Practice wspiera rozwój umiejętności rozwiązywania otwartych zadań maturalnych (set leksykalny, gramatykalizacja, tłumaczenie fragmentów zdań, transformacje zdań) na poziomie podstawowym i rozszerzonym.

 

Wypowiedź pisemna

Zadanie na tworzenie wypowiedzi pisemnej dawało uczniom możliwość wyboru między rozprawką a artykułem. Średni wynik z tej części egzaminu to 55,45% – to znacznie niżej niż wyniki z matury próbnej wydawnictwa Macmillan z ubiegłego roku oraz niżej niż te zaprezentowane w Sprawozdaniu CKE z egzaminu 2023. Można wnioskować, że źródłem problemów mógł być tutaj sam wybór tematu – z jednej strony temat 2 wymagał mniej specjalistycznego słownictwa, z drugiej – forma artykułu wydaje się bardziej wymagająca od rozprawki. Ponadto uczniom mogło zabraknąć pewnych strategii tworzenia tekstów, takich jak planowanie, dzielenie informacji na akapity czy nawet końcowa korekta.

Chcąc pomóc uczniom nabrać biegłości w pisaniu różnych form, można poprosić ich o zmianę napisanej wcześniej rozprawki na artykuł (lub odwrotnie) przy zachowaniu tej samej tematyki. Takie ćwiczenie zmusi uczniów do refleksji na temat różnych typów dyskursu. Aby uczniowie mogli zdobyć więcej punktów za bogactwo językowe, warto zachęcać ich do odpowiedniej korekty językowej – czytając pierwszy draft swojego tekstu, uczniowie mają za zadanie dodać do niego 3–4 zaawansowane przymiotniki, użyć w tekście przynajmniej jednego idiomu albo jednego zdania warunkowego. Pomocną strategią będzie także angażowanie uczniów w ćwiczenia typu micro-writing, w których nie muszą pisać całego wypracowania, ale ćwiczą osobno tworzenie wstępu, zakończenia albo piszą jeden akapit argumentacyjny.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to:

Podsumowanie

Niniejszy raport jest analizą wyników próbnego egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym, ułożonego zgodnie z Aneksem do Informatora obowiązującym w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024. Raport zawiera także wnioski dotyczące poziomu trudności poszczególnych zadań oraz sugestie dotyczące pracy z uczniami w ramach przygotowań do egzaminu. Uzyskane wyniki pokazują, że warto zwrócić uwagę na następujące aspekty przygotowania do egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym:

• w zakresie rozumienia ze słuchu – na sprawność szybkiego notowania oraz zmianę formy przekazu, parafrazowanie usłyszanych fragmentów tekstu lub streszczanie ich własnymi słowami, wprowadzanie nagrań autentycznych, o dużym natężeniu zaawansowanego słownictwa i o szybkim tempie wypowiedzi;
• w zakresie czytania ze zrozumieniem – na sprawność szybkiego notowania oraz zmianę formy przekazu, parafrazowanie usłyszanych fragmentów tekstu lub streszczanie ich własnymi słowami, wprowadzanie nagrań autentycznych, o dużym natężeniu zaawansowanego słownictwa i o szybkim tempie wypowiedzi;
• w zakresie znajomości środków językowych – na aktywne użycie struktur leksykalno-gramatycznych w zdaniach i tekstach, na łączenie wiedzy z kilku obszarów oraz na umiejętność poprawiania błędów (self-correction);
• w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnej – kompleksowo na cały proces twórczy: od planowania (zarówno argumentacji, jak i wyrażeń, które są typowe dla danego tematu czy danej formy wypowiedzi) po sprawdzenie własnej pracy.

Oprócz działań długofalowych warto rozważyć przygotowanie programu „last-minute” dla uczniów, którzy napiszą egzamin maturalny w 2024 roku. W tym celu należałoby przyjąć bardziej indywidualne podejście, przeanalizować błędy z arkusza maturalnego powtarzające się w danym zespole klasowym i przeprowadzić 3–4 lekcje naprawcze, których celem będzie dokładne omówienie błędów oraz zaprezentowanie strategii użytecznych dla danej grupy uczniów.

Pobierz podsumowanie w pliku PDF

Przeczytaj podsumowanie poziomu podstawowego

Pobierz najnowszy zestaw arkuszy

Podziel się swoją opinią na grupie dla nauczycieli