Podsumowanie Próbnego Egzaminu Maturalnego 2024 ¹
poziom podstawowy

Zobacz również podsumowanie poziomu rozszerzonego »

Pobierz podsumowanie w pliku PDF

Próbny egzamin maturalny został przeprowadzony w dniach 8.11.2023 – 31.01.2024. Arkusz maturalny został przygotowany na podstawie wymagań opublikowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną: w Informatorze o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2022/2023² i Aneksie do Informatora obowiązującym w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024³.

Otrzymaliśmy wyniki 2741 uczniów, którzy podeszli do próbnego egzaminu na poziomie podstawowym. Przedstawiony poniżej dokument podsumowuje wyniki z podziałem na poszczególne części arkusza, a także podejmuje próbę wyciągnięcia wniosków co do przyczyn trudności w rozwiązaniu zadań egzaminacyjnych.

Struktura egzaminu

Arkusz egzaminacyjny na poziomie podstawowym składał się z 12 zadań, w tym: trzech zadań na rozumienie ze słuchu, czterech na rozumienie tekstów pisanych, czterech na znajomość środków językowych oraz wypowiedzi pisemnej. W każdej części egzaminu pojawiły się zadania o charakterze otwartym - oprócz wypowiedzi pisemnej, w omawianym teście znalazły się cztery takie zadania, za które łącznie uczeń mógł zdobyć 14 punktów. Oznacza to, że z 60 możliwych do uzyskania punktów w sumie 26 pochodziło z zadań otwartych.

Wyniki ogółem

Średni wynik z próbnego egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym wyniósł 59,58%. W porównaniu maturą próbną wydawnictwa Macmillan w 2022/23 roku obserwujemy tutaj niewielki, dwuprocentowy spadek. Natomiast w porównaniu z wynikami z matury właściwej przeprowadzonej w maju 2023 roku różnica jest bardzo duża – osiągnięte rezultaty są ponad 25% niższe od wyników krajowych (według informacji zawartych w Sprawozdaniu z egzaminu maturalnego za rok 2023 opublikowanym przez CKE średni wynik z egzaminu na poziomie podstawowym to 85%).

Co do wyników osiągniętych przez uczniów w poszczególnych województwach, największe odchylenie od średniej da się zaobserwować w województwach podkarpackim i opolskim, gdzie uczniowie uzyskali stosunkowo wysokie wyniki (odpowiednio 73,15% oraz 72,26%), a także w województwie małopolskim, w którym wynik z matury próbnej podstawowej był najniższy.

Tabela 1: Zestawienie wyników egzaminu z podziałem na poszczególne województwa

Na wykresie poniżej zaprezentowano wyniki uzyskane przez zdających z poszczególnych części arkusza. Uczniowie osiągnęli następujące średnie wyniki z poszczególnych obszarów: rozumienie ze słuchu 64,63%, rozumienie tekstów pisanych 60,76%, znajomość środków językowych 57,15% oraz tworzenie wypowiedzi pisemnej 54,44%. Choć na wykresie wyniki wyglądają na zbliżone, to różnica między najwyższą notą (za słuchanie) a najniższą punktacją (za pisanie) wynosi aż 10%. Można zatem wnioskować, że zdający zdecydowanie lepiej radzą sobie z recepcją niż z produkcją językową.

Wykres 1: Średnie wyniki z poszczególnych części arkusza na poziomie podstawowym

Różnicę w uzyskanych wynikach widać także przy porównaniu zadań zamkniętych i otwartych. Ze wszystkich zadań o charakterze zamkniętym średni uzyskany przez zdających wynik to 67,24%, a z zadań otwartych 50,56%*. Różnica ta jest znaczna, co wydaje się potwierdzać wniosek sformułowany powyżej – uczniowie mają więcej trudności z aktywnym użyciem języka.

*Na potrzeby raportu zadanie 5, które zawierało pytania zamknięte oraz otwarte, zostało uznane za zadanie otwarte.

Analiza wyników dla poszczególnych obszarów umiejętności

Rozumienie ze słuchu

Średni wynik zdających z tej części arkusza to 64,63%. W zadaniach zamkniętych 1. i 2. zdający uzyskali odpowiednio 72,10% i 64,42%. Polecenie, które okazało się najtrudniejsze w tej części, to zadanie 3. o charakterze otwartym – średni wynik uzyskany za to zadanie to zaledwie 55,62%.

Wykres 2: Średnie wyniki zadań w części Rozumienie ze słuchu

Zadanie 1., polegające na dobieraniu zdań do wypowiedzi, uzyskało najwięcej poprawnych odpowiedzi – stopień wykonania tego zadania to 72,10%. Nieco trudniejsze okazało się drugie w tej części arkusza zadanie zamknięte – tutaj zdający udzielili tylko 64,42% poprawnych odpowiedzi. Przyczyną tego może być albo trudniejszy typ zadania, tj. wybieranie jednej z trzech odpowiedzi na pytania dotyczące wysłuchanych tekstów, albo też rodzaj i poziom trudności testowanych umiejętności – w zadaniu tym pojawiły się takie elementy jak wyciąganie wniosków wynikających z informacji zawartych w wypowiedzi (zadanie 2.2) czy układanie informacji w określonym porządku (zadanie 2.3). Być może dodatkową trudność sprawił uczniom fakt, iż zadanie opierało się na czterech, a nie (do czego są przyzwyczajeni) na trzech nagraniach.

Jedyne otwarte zadanie w tej części arkusza przyniosło wynik zdecydowanie niższy, odbiegający od średniej z całej części na słuchanie, tj., 55,62%. Stosunkowo słabsze wyniki pokazują, iż zdający nie do końca radzą sobie z wyższymi wymaganiami z zakresu przetwarzania tekstu mówionego. Utrzymanie informacji w pamięci krótkotrwałej na tyle długo, aby ją zanotować, jednocześnie utrzymując kontrolę nad przetwarzanym dyskursem, jest dla uczniów dużym wyzwaniem kognitywnym. Jest to niewątpliwie sprawność, której warto poświęcić większą uwagę na lekcjach. Możemy to zrobić poprzez następujące ćwiczenia:

• dyktando, które stawia przed uczniem podobne wymagania poznawcze do tych z zadania otwartego, czyli skupia się na zachowaniu fragmentów wypowiedzi w pamięci krótkotrwałej, poprawnym zapisywaniu brakujących wyrazów, znajomości ortografii oraz biegłym posługiwaniu się zapisem nazw własnych czy liczebników;
• pisanie krótkiego streszczenia usłyszanych tekstów – zarówno tych podręcznikowych, jak i pochodzących z autentycznych nagrań;
• zadania typu „dictogloss”, które wymagają od ucznia rekonstrukcji krótkiego tekstu na podstawie podanych słów kluczy, a następnie porównania oryginału z tekstem, który sam stworzył.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to np.:

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony. Strona nr 42.

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony. Strona nr 74.

 

Rozumienie tekstów pisanych

Średni wynik uzyskany przez zdających z tej części egzaminu to 60,76%. Najłatwiejsze okazało się zadanie 4. (75,96%), w którym uczniowie dobierali nagłówki do akapitów. Drugim w kolejności uzyskania najwyższych wyników było zadanie 6., czyli test wyboru, w którym poziom wykonania zadania wyniósł 65,55%. Zadanie polegające na dobieraniu zdań do luk w tekście (zadanie 7.) było najtrudniejszym z zadań zamkniętych – tutaj uczniowie udzielili zaledwie 55,75% poprawnych odpowiedzi. Powodem tak niskich wyników mogła być tematyka tekstu – wypowiedź do uzupełnienia dotyczyła zagadnień naukowych i zawierała sporo słownictwa związanego z tematyką badań naukowych.

Wykres 3: Średnie wyniki za zadania z części Czytanie ze zrozumieniem

W części sprawdzającej rozumienie tekstów pisanych najniższy wynik zdający uzyskali za zadanie 5. – 51,52%. Uczniowie musieli przeczytać kilka różnych rodzajów tekstów i na ich podstawie najpierw dopasować do nich zdania, a następnie uzupełnić brakujące informacje w e-mailu. W zadaniu tego typu uczniowie muszą wejść w pewną sytuację komunikacyjną. Muszą także dokonać nie tylko analizy czterech tekstów, lecz także syntezy wybranych informacji, co stanowi duże wyzwanie poznawcze. Nie dziwi zatem fakt, że za to zadanie zdający uzyskali najniższy wynik. Jakie działania pedagogiczne mogą zwiększyć ilość poprawnych odpowiedzi w tym zadaniu? Oto kilka propozycji:

• analiza tekstów na podobny temat, ale o różnym formacie, podczas której uczniowie mogą dyskutować o tym, jakie rodzaje informacji zawiera każdy z nich;
• transfer informacyjny (ang. information transfer), w którym uczniowie mają za zadanie przedstawić informacje zawarte w tekście w innej formie: tekstowej lub wizualnej;
• streszczanie tekstów z podręcznika: po polsku lub po angielsku.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to np.:

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony. Strona nr 44.

Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony. Strona nr 76.

 

Znajomość środków językowych

Średni wynik z tej części arkusza wyniósł 57,15%, a wyniki za poszczególne zadania prezentuje poniższy wykres.

Wykres 4: Średnie wyniki zadań w części Znajomość środków językowych

W zadaniu 8., polegającym na uzupełnianiu minidialogów jedną z trzech podanych opcji, uczniowie uzyskali średnio 78,48%. Jest to zadanie z najwyższym średnim wynikiem w całym arkuszu maturalnym na poziomie podstawowym, co pokazuje, że uczniowie dobrze opanowali funkcje językowe oraz język niezbędny do codziennej komunikacji. Niestety, nie można powiedzieć tego samego o umiejętności tłumaczenia fragmentów tekstu – widać dużą, dwudziestoprocentową różnicę między dwoma zadaniami zamkniętymi w tej części arkusza. W zadaniu polegającym na wybieraniu poprawnego tłumaczenia zdający udzielili jedynie 58,45% poprawnych odpowiedzi. Widać zatem, że uczniowie o wiele lepiej radzą sobie z zadaniami, w których wielokrotny wybór dotyczy zrozumienia całości wypowiedzi, a zadania, w których należy zwrócić uwagę na niuanse językowe, są dla uczniów sporym wyzwaniem (nawet jeżeli są to zadania o charakterze zamkniętym).

Podobną różnicę w średnich wynikach można zaobserwować, porównując dwa zadania otwarte w tej części arkusza. Średnia w zadaniu 10. to 54,32%, a w zadaniu 11. – 36,93%. W pierwszym z nich uczniowie uzupełniali luki w tekście jednym wyrazem, drugie to zadanie na transformacje. Można stwierdzić, że parafraza to nadal „pięta achillesowa” polskich maturzystów, co potwierdzają wyniki wszystkich matur, zarówno próbnych, jak i właściwych. Z punktu widzenia pracy w klasie oznacza to, że działania pedagogiczne powinny wyjść poza ćwiczenie rozwiązywania zadań stricte maturalnych i pomóc uczniom rozwijać umiejętności leżące u podstaw danego typu zadania. Można to osiągnąć poprzez:

• analizę porównawczą różnych struktur gramatycznych, na przykład: czy I’m not as relaxed as I used to be znaczy to samo co I’m more ralaxed these days?;
• parafrazowanie (lub tłumaczenie) wybranych zdań z tekstów z podręcznika: uczniowie wybierają trzy zdania z tekstu, przekształcają je i zapisują własnymi słowami (lub tłumaczą), a następnie wymieniają się zdaniami z kolegą/koleżanką, których zadaniem jest odszukać oryginał w tekście.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to np.:

Pamiętaj też o wyjątkowych materiałach do Repetytorium na poziomie podstawowym i rozszerzonym, Repetytorium do matury rozszerzonej,, Impulse i New Password, które stworzyły ekspertki, aby wesprzeć przygotowanie do tej części egzaminu maturalnego! Materiały są dostępne w Teacher’s Resource Centre oraz serwisie Staffroom.

• Use of English Practice Book for Matura autorstwa dr Moniki Cichmińskiej zawiera ponad 80 zadań na środki językowe na poziomie podstawowym i rozszerzonym, z czego 70 to zadania otwarte.
• Seria New Matura Practice wspiera rozwój umiejętności rozwiązywania otwartych zadań maturalnych (set leksykalny, gramatykalizacja, tłumaczenie fragmentów zdań, transformacje zdań) na poziomie podstawowym i rozszerzonym.

 

Wypowiedź pisemna

Jak pokazuje wykres 1.2, wypowiedź pisemna okazała się dla uczniów największym wyzwaniem w całym egzaminie. Średni wynik za zadanie 12. to tylko 54,44%, co odbiega zarówno od wyników na maturze próbnej wydawnictwa Macmillan z 2022/23 roku, jak i na maturze właściwej w maju 2023. Choć temat e-maila, który pisali zdający, wydawał się dość prosty (obóz językowy za granicą), procent wykonania tego zadania nie wydaje się na to wskazywać. Być może trudnością był dla uczniów podwójny punkt odniesienia w czasie – z jednej strony był to obóz językowy, ale z drugiej – treść maila dotyczyła tego, co wydarzyło się już po powrocie z obozu. Mogło się zdarzyć, że uczniowie albo nie zrozumieli polecenia, albo pogubili się w relacjonowaniu tych dwóch zakresów czasu. Do utraty punktów mógł przyczynić się także drugi podpunkt zadania, tj. polecenie: zrelacjonuj sytuację, podczas której mogłeś/mogłaś wykorzystać umiejętności językowe nabyte podczas obozu. Czasownik „zrelacjonuj” wymaga od ucznia przedstawienia kilku następujących po sobie wydarzeń – nie wystarczy samo odniesienie do okoliczności tego wydarzenia, to znaczy brak czasowników związanych z przebiegiem sytuacji nie jest właściwą̨ realizacją tego podpunktu polecenia. Aby zwracać uwagę uczniów na takie elementy zadania, warto zatem:

• analizować błędy uczniowskie dotyczące treści wypowiedzi pisemnej, kładąc nacisk na czasowniki w podpunktach oraz na to, kiedy punkt uznawany jest za rozwinięty;
• angażować uczniów w tworzenie mini wypowiedzi do poszczególnych podpunktów;
• stale przypominać uczniom o sprawdzaniu własnych tekstów – w tym celu można stworzyć wspólnie z uczniami checklistę, do której będą odnosić się przy każdym zadaniu pisemnym.

Inne typy ćwiczeń, które pomogą rozwinąć niezbędne umiejętności, to np.:

Podsumowanie

Niniejszy raport jest analizą wyników próbnego egzaminu maturalnego ułożonego zgodnie z Aneksem do Informatora obowiązującym w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024. Raport zawiera także wnioski dotyczące poziomu trudności poszczególnych zadań oraz sugestie dotyczące pracy z uczniami w ramach przygotowania do egzaminu. Uzyskane wyniki pokazują, aby zwrócić szczególną uwagę na:

• w zakresie rozumienia ze słuchu – głębokie przetwarzanie wypowiedzi ustnych, zwiększanie wymagań poznawczych, na przykład poprzez jednokrotne słuchanie nagrań, rozwijanie pamięci krótkotrwałej poprzez zapisywanie informacji z nagrania, regularne notowanie podczas słuchania dłuższych wypowiedzi;
• w zakresie czytania ze zrozumieniem – analizę porównawczą tekstów o podobnej tematyce oraz selekcjonowanie informacji z kilku przeczytanych tekstów, wychodzenie poza teksty narracyjne oraz wprowadzanie tekstów o trudniejszej tematyce, zawierających słowa z mniej popularnych pól semantycznych, o wyższym poziomie trudności;
• w zakresie znajomości środków językowych – nacisk na znaczenie poszczególnych struktur leksykalno-gramatycznych oraz utrwalanie ich w kontekście, nie w formie odizolowanych struktur (problemy uczniów często wynikają z tego, że w danym zadaniu testowym muszą wykazać się znajomością kilku struktur jednocześnie);
• w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnej – analizę zadań egzaminacyjnych oraz rozwijanie umiejętności pisania poprzez micro-writing, tj. udzielanie dwu-, trzyzdaniowych odpowiedzi na pojedyncze podpunkty z zadań egzaminacyjnych.

Należy pamiętać, że oprócz wyżej wymienionych działań długofalowych warto opracować krótkoterminowy trening strategiczny dla uczniów, którzy maturę napiszą już za kilkanaście tygodni. Może to być lista struktur leksykalno-gramatycznych najczęściej spotykanych w arkuszach maturalnych, sposoby sprawdzania odpowiedzi w zadaniach otwartych (np. uważne czytanie zdań w celu weryfikacji, czy fragment jest logicznie poprawny), metody na uzupełnianie luk (np. tłumaczenie fragmentu przed luką i po niej na język polski). Takie strategiczne podejście z pewnością pomoże nabrać uczniom pewności siebie przed jednym z ważniejszych egzaminów w ich życiu.

Pobierz podsumowanie w pliku PDF

Przeczytaj podsumowanie poziomu rozszerzonego

Pobierz najnowszy zestaw arkuszy

Podziel się swoją opinią na grupie dla nauczycieli